Makaleler

Renklerin Bilinçaltına Etkisi

Hepimiz renklerle çevrili bir dünyada yaşıyoruz. Geçmiş yaşantımız, kültürümüz ve tabii ki moda kavramından etkilenerek renklere anlamlar yükleriz. Renkler aslında algımıza ve dolayısıyla da satınalma başta olmak üzere hayatımızda birçok kararı almamıza yardımcı olurlar. Peki ya size kararları alırken bilinçaltımızı yönetiyorlar, biz farkında olmadan bazı şirketleri ve ürünlerini seviyoruz, sahip olmak istiyoruz ve alıyoruz desem..
 

Reklamlarda özel renkler duyularımızı harekete geçirmek için kullanılır. Tüketici renkleri gördüğünde bilinçli bir şekilde etkilenmez. Amaç, bilinçaltımızdaki karşılıklarına ulaşmaktır. Örneğin McDonald’s firmasının renklerinin sarı ve kırmızı olmasının sebebi , insan beyninde bu iki rengin en fazla iştah açan renkler olduğunun ispatlanmasıdır.
 

Renklerin reklamlarda ve şirket logolarında kullanımı son derece önemlidir. İnsanın bir ürünü almaya karar verdiği sürenin 1/3’ünde renkler etkili olduğunu görülmüştür. Bu nedenle ürün ambalajları ve şirket reklamlarımızda kullandığımız renkler önem kazanıyor. Renk tüketicinin satın almayı düşündüğü mal veya hizmeti tanımasına yardım eden önemli bir özelliktir. Kişi mal veya hizmeti renginden tanıyacak ve satınalma işlevini gerçekleştirecektir.  Çünkü renkler insanoğlunun varoluşundan beri oluşan bilinçaltımıza uzanan duygusal iletiler için kodlar oluştururlar… 
 

Renkler görsel olarak 3-4 dereceye kadar varan sıcaklık-soğukluk duygusu uyandırmaktadır. Yapılan bir araştırmaya göre mavi, yeşil renklerle boyanmış bir mekanda kişiler  15 derecede üşüdüklerini hissederken, kırmızı-turuncu renklerle boyanmış aynı mekanda 11-12 derecede üşüdükleri duygusuna kapıldıkları görülmüştür.

Hastane ve muayenehaneleri mavi-yeşil gibi sakinleştirici renklerle , kumarhane gibi hareketli mekanları ise heyecan veren kırmızı ile dekore edilmesi önerilir. Yarış atlarının kaldığı ahırın yarısı mavi diğer yarısı kırmızıya boyandığında yarış sonrası mavi boyanan kısımdaki atların kısa sürede sakinleştiği görülürken ,kırmızı taraftaki atların daha geç sakinleştiği görülmüştür.

RENKLERİN GENEL ALGILANIŞI

Kırmızı : Güçlü, heyecanlı / Nestle, Coca-Cola
Yeşil: Serin, sakin, doğal / Seven-up, Garanti Bankası
Mavi: serin, sakin, hüzünlü / Davidoff Cool Water parfüm, IBM, Nivea
Siyah: Soğuk, prestijli, sofistike / Johnnie Walker black label viski, eti negro
Sarı ve Altın sarısı: Lüks, zengin / Gold card
Mor: Asalet, imparatorluk / Milka, Silk Cut sigara

Renkler film, dizi, gazete ilanı, katalog, reklam, afiş ve benzeri her türlü iletişim materyallerinde hem bilinç hem de bilinçaltı düzeyinde kullanılmaktadır. Özellikle ticari dünyada alıcıların satınalma dürtülerini arttırmak için renk seçimi bilinçli bir şekilde yapılmaktadır. Mağaza ve marketlerde renklerle bezenmiş ve iyi tasarlanmış ambalajlara sahip ürünler diğerlerine göre çok daha fazla satış yapmaktadır.

1979 yılında yapılmış bir deneyde değişik renklerle boyanmış yüzeyler saniyenin 1/3000’i oranında çok kısa bir sürede gösteriliyor. Sonunda deneklerden ilkönce hangi rengi algıladıkları soruluyor. Deney sonuçları sıralaması aşağıdaki gibi oluyor ;

1-Turuncu % 21.4

2-Kırmızı    % 18,6

3-Mavi       % 17,0

4-Siyah     % 13,4

5-Yeşil       % 12,6

6-Sarı        % 12,0

7-Mor        % 5,5

8-Gri         % 0,7

Turuncu ve kırmızı gibi sıcak renklerin daha çok dikkat çektiğini görüyoruz. Bu nedenle turuncu ve kırmızı renk yıllardır logolarda ağırlıkla kullanılan renklerdir. Türkiye ve yurtdışında birçok gazete logo rengi kırmızıdır.  
 

Renkli harflerin renkli zeminde okunması hakkındaki deneyde ise sarı üzerinde siyahın;  2. Olarak da siyah üzerinde sarının en çok görünen zemin ve harf rengi olduğu görülmüştür. Karantina bölgelerinde sarı bayrakların kullanılması, trafik ışıklarında sarı rengin hazırlan mesajı vermesi tesadüf değildir.

Birçok firma logolarında renk kullanımını bilinçli olarak yapar. Bir petrol ürünleri firması olan Mobil , araştırmaları sonucu kırmızı renge erkeklerin daha çekici baktıklarını tespit etmiş ve Mobil yazısındaki “o” harfini kırmızı olarak değiştirmiştir.

Kırmızı iştah açıcı olduğundan gıda üreten firmaların hepsinin logosu kırmızıdır. Coca-Cola, Kentucky Fried Chicken, McDonald’s , Ülker gibi…

Lacivert kozmik renk olarak kabul edilir. Sonsuzluğu ve verimliliği  temsil eder. O yüzden dünyada çoğu firmada lacivert renk logolarında görülür. Hilton logosunu laciverte çevirirken büyük kuruluş imajı çizmek ister.
 

Sarı renk geçiciliğin ve dikkat çekiciliğin rengidir. O nedenle dünyada taksi rengi sarıdır, geçici olduğu bilinsin ve dikkat çeksin diye. Araba kiralama şirketleri de sarıyı kullanır. Bankalar ise sarı rengi kullanmaz, çünkü yatırılan paranın geçici değil kalıcı olmasını isterler.

Kansas üniversitesinde yapılan bir araştırmada sanat müzesindeki halının altı beyaz ve kahverengi olarak değişebilir yapılmıştır. Beyaz renk arka fonda iken insanlar müzede yavaş hareket etmiş, daha uzun süre kalmıştır. Arka fon kahverengiye döndüğünde ise insanlar müzede çok daha hızlı hareke edip, müzeyi kısa sürede terk etmişlerdir. İşte bu nedenle dünyadaki fast food restoranların hepsinin sandalyeleri ve masa rengi kahverengi, duvar boyaları ise kahverengi-şampanya-pembe karışımından oluşur. Beyaz renk duvar göremezsiniz. Bir an evvel yiyip gitmemizi isterler.

Özellikle dünya şirketlerine baktığımızda şirket logolarından ,ürün ambalajlarına ,reklamlarda kullandıkları renklerden ürün rengine kadar ne çok vakit ayırdıklarını ve titizlikle üzerinde çalıştıklarına inanamazsınız. Ülkemizde de bizim gibi işi ürün tasarımı, marka yönetimi ve ürün gamı yönetimi ile iç içe olan kişilerin bilmesi gereken konular  bunlar. Ürün rengi kararı ve ambalajı ; endüstriyel tasarım kadar önem verdiğimiz konular .
 

Sayın Sefer Darıcı’nın Subliminal İşgal adlı kitabını okumanızı tavsiye edeceğim. Kapitalizmin geçtiğimiz yüzyılın ortalarında keşfettiği ve ilk örnekleri sinema filmlerinde "25. Kare" tekniğiyle sinsice bilinçaltımıza nüfuz eden subliminal mesaj fenomeninin kuşatmasını okudukça şaşıracaksınız.

Renk tüketicinin satın almayı düşündüğü mal veya hizmeti tanımasına yardım eden önemli bir özellik. Bu nedenle hepimiz logomuz, ürün rengi, ambalaj renkleri, reklamlarımız ve mağazada kullanılan renklerin üzerinde daha özenli ve kapsamlı çalışmalıyız.

İnsanları kandırmak, kandırılmış olduklarına ikna etmekten kolaydır ...

Mark Twain